Ilgın Yorulmaz, Tokyo

Japonya karasularında bulunan bir deniz altı yanardağının patlaması sonucu oluşan kara parçası, başkent Tokyo’nun bin 200 kilometre uzağında ve 2. Dünya Savaşı’nın en kanlı çarpışmalarının olduğu Iwoto adlı adanın açıklarında yer alıyor.

Pasifik’in batısında Japonya’ya bağlı Ogasawa ada zincirine eklenen 100 metre çapındaki yeni adanın oluşumu aslında geçen ay volkanik patlamalarla başladı.

Ada üzerinde keşif uçuşu yapan Japonya Meteoroloji Enstitüsü’ne ait helikopterin çektiği görüntülerde yoğun duman ve bir-iki dakikada bir gerçekleşen patlamalar eşliğinde 50 metre yukarıya çıkan lavlar gözlemleniyor.

Tokyo Üniversitesi deprem araştırma enstitüsünden Fukaşi Maeno ada üzerinde yaptığı gözlemlerde patlamayla havaya fırlayan kayalar ve denizde yüzen kahverengi ponza taşları gördüğünü söylüyor.

Maeno, bölgede geçen yıl Temmuz ayından beri volkanik aktivitenin yaşandığını belirtiyor. Yeni adanın altındaki yanardağın patlamaya devam etmesi durumunda adanın boyutlarının genişleyebileceği düşünülüyor.

Yanardağ patlamasıyla ada nasıl oluşur?

Aslında dünyada her yıl yer altından gelen lavların yüzde 75’ini okyanus altındaki yarıklardan gelenler oluşturuyor.

Bu volkanik patlamalar tektonik hareketlerin yoğun olduğu okyanuslarda kıta levhalarının olduğu bölgelerde gelişiyor.

Çoğu patlamalar okyanusun derinliklerindeki yarıklardan mağmanın taşması nedeniyle oluşmasına karşın sığ sularda oluştuğunda küçük adacıklar oluşturabiliyor.

Lavın su ile temasının olduğu bu tür patlamalara “freatomagmatik patlama” adı veriliyor.

Yakın zamana dek Japonya’yı oluşturan takımadaların dört ana ada ve 6 bin civarında da çoğu üzerinde yaşam olmayan adadan oluştuğu düşünülüyordu. Ancak jeologlar bu yıl bu sayının iki katı olabileceğini açıkladı.

Japonya Jeouzaysal Enformasyon İdaresi’nin dijital haritalama teknolojisi kullanarak yaptığı araştırmalar sonucu 14 bin 125 adet ada olabileceği ortaya çıktı.

2013’te bir başka denizaltı yanardağının aynı şekilde patlamasıyla bir ada oluşmuş, şeklinden dolayı ada çizgi film karakteri Snoopy’e benzetilmişti.

Japonya’da uzmanlar zaman zaman adaların yok olduğuna da tanık oluyorlar. Kuzeyde Hokkaido adasının 500 metre uzağındaki Esanbe Hanakita Kojima adasının 2018 yılında sessiz sedasız yok olduğu ortaya çıkmıştı.

Iwoto’nun önemi

Yeni oluşan ada, Japonya’nın 111 aktif yanardağından biri olan ve eski adı Iwo Jima yeni adı Iwoto olan bir adanın yakınında oluştu.

Iwoto’nun İkinci Dünya Savaşı’nın Japonya için gidişatını değiştiren oldukça kanlı bir geçmişi var.

1945 yılının Şubat-Mart aylarında adaya çıkan ABD birliklerine karşı adada volkanik kayalara hendek kazıp gizlenen Japon birlikleri 36 gün ölümüne savaşmış, 7 bin Amerikan ve 18 bine yakın Japon askeri hayatını kaybetmişti.

Iwoto’da Amerikan askerinin Amerikan bayrağını diktiği fotoğraf ölümsüzleşmiş ve adada yaşananlar 2006 yılında Clint Eastwood tarafından “Iwo Jima’dan Mektuplar” adıyla filmleştirilmişti.

Adayı ele geçirip Pasifik’te egemenlik sağlayan Amerikan ordusu, sonrasında Okinawa’yı da ele geçirmiş ve Japonya’nın yenilgisine varan yol açılmıştı.

Kaynak: https://www.bbc.com/turkce/articles/c3g2mdynzl8o

Finanda Pratiwi, BBC Dünya Servisi

Bir grup bilim insanının “dünyanın en eski piramidini Endonezya’da bulduklarını” açıkladığı makalesini yayımlayan hakemli bilimsel dergi Archaeological Prospection, bu makalenin yayımlanmasına dair bir soruşturma başlattı.

20 Ekim’de yayımlanan makalede arkeologlar Java Adası’nda 27 bin yıl önce inşasına başlanmış olabilecek bir piramit bulduklarını yazmıştı.

Fakat bu iddiayı inandırıcı bulmayan bilim insanları da var.

Makalede ne var?

Java’da Gunung Padang (Aydınlanma Dağı) olarak bilinen yapıya dair yeni analizlerin ardından bilim insanları, bunun sönmüş bir volkanın üstüne inşa edildiğini düşünmeye başladı. Endonezya’daki Ulusal Araştırma ve İnovasyon Ajansı’ndan (BRIN) bilim insanları, bu yapının İngiltere’deki Stonehenge veya Mısır’daki Giza Piramitleri’nden daha eski olabileceğini düşünüyor.

Bu iki yapı da yaklaşık 5 bin yıl önce inşa edilmişti.

Bu teoriye göre bu yapı aynı zamanda en eski monolitik yapı.

Makalenin yazarları 2011-15 yılları arasında bölgede çalışmalar yürütürken toprağın altını incelemek için hem radarlar kullandı hem de sondajlar yaptı.

Onlara göre Aydınlanma Dağı’nın tarihi şöyle:

• İnşaat son buz devrinin sonlarına doğru başladı. Bu en az 16 bin yıl önceye denk geliyor fakat bilim insanları inşaat başlangıcının 27 bin yıl kadar geriye götürülme ihtimali olduğunu söylüyor.
• Yapının merkezindeki kısım muhtemelen 25 bin – 14 bin yıl önce arası bir dönemde inşa edildi fakat sonra binlerce yıl boyunca terk edildi.
• 7 bin 900 ile 6 bin 100 önce bir tarihte inşaat tekrar başladı. Sonrasındaysa yapının bir kısmının bilinçli olarak üstü kapatıldı, toprağa gömüldü.
• Piramit 2 bin ila 1.100 yıl önce arası bir dönemde tamamlandı ve günümüzde de görülen taş teraslar eklendi.

Katmanlı piramit

BRIN jeolojistlerinden Prof. Danny Hilman Natawidjaja bu tepenin doğal bir tepe olmadığını, katmanlı bir piramit olduğunu söylüyor.

Ekibiyle birlikte yaptıkları sondajlarda, yapının merkezinden toprak örnekleri alan Natawidjaja, bu örneklerin organik zenginliğinin buna bir kanıt olduğunu belirtiyor.

Yapının ortasında büyük ve birden fazla kata sahip bir oda keşfettiklerini ve bunun ardından bu yapının bir piramit olduğu sonucuna vardıklarını aktarıyor.

BBCYe konuşan Prof. Natawidjaja inşaat ve taş üzerindeki çizimlerin, yapının en azından son taş devrinden beri ayakta olduğunu gösterdiğini de ekliyor:

“Bu bulgular medeniyetin ve gelişmiş inşaat tekniklerinin erken holosen veya erken neolitik dönemde ortaya çıktığına dair yerleşik inanışları da sarsıyor.

“Gunung Padang’ın ikinci ve üçüncü katlarını inşa edenlerin sıra dışı taş işleme yetenekleri vardı. Bu, avcı toplayıcı kültüründen çok farklı bir şey.”

‘Zorlama bir çıkarım’

Fakat bu çıkarımlara itiraz eden arkeologlar da var.

Onlardan biri, yine Java Adası’dan Dr. Lutfi Yondri.

BBC’ye konuşan Dr. Yondri, ortada gömülü bir piramit olduğu iddiasının zorlama olduğunu ve buna dair yeterli kanıt olmadığını söylüyor:

“Endonezya’da piramit inşa etme geleneği yoktur.

“Esas soru: Bu adada bir dağın tepesine bir piramit gömen kimse olmuş mudur? Olduysa bu ne zaman oldu? İnsanlar o kadar malzemeyi dağın tepesine çıkarabilir mi?”

Dr. Yondri, bunun bir piramit değil, Endonezya’ya özgü başka bir yapı olabileceğini aktarıyor:

“Endonezya hiç piramit kültürüne sahip oldu mu? Uydurmayın.

“Bu adada taş teras kültürü vardır.”

Taş teras, atalara tapma törenlerinde kullanılan masa şeklindeki kayalardan oluşan bir yapı.

Dr. Yondri, Aydınlanma Dağı’nın da bu amaçla kullanıldığını ve bu yüzden bunun bir piramittense taş teras olma ihtimalinin daha fazla olduğunu belirtiyor.

Araştırmada kullanılan toprak örneklerini de sorgulayan Dr. Yondri, kültürel bağlamdan kopuk çıkarımlarda bulunmamak gerektiğini savunuyor.

BBC, Archealogical Prospection dergisiyle iletişime geçmek için birden fazla girişimde bulundu fakat herhangi bir yanıt alamadı.

Öte yandan hakemli bilimsel dergi Nature’a bir e-posta gönderen Archeological Prospection Eş Editörü, Tennessee Devlet Üniversitesi’nden arkeolojik jeofizikçi Eileen Ernenwein, Yayım Etiği Komitesi’nin yönergeleri uyarınca bir soruşturma başlatıldığını söyledi.

Prof. Natawidjaja ise bir soruşturmaya gerek olmadığını, ekibinin tüm etik standartlara uyduğunu ve bulgularının yayımlanmadan önce dokuz ay boyunca her türlü teste tabi tutulduğunu belirtti.

Kaynak: https://www.bbc.com/turkce/articles/c3g2gld0g22o

Canlı bir hücreyi bir virüsle karşılaştırmak, Sistine Şapeli’ni arka bahçedeki bir köpek kulübesiyle karşılaştırmak gibi bir şey. Canlı hücrelerin karmaşık mekanizmasından yoksun olan virüsler, biyolojiyi aşırı bir seviyeye indirgenmiş olarak temsil eder. Onlar biyolojik dünyanın gerçek minimalistleri.

Bununla birlikte, viroloji alanı, mimari açıdan basit ama gizemli bu varlıklar hakkında cevaplanmamış sorularla dolup taşıyor. Yeni araştırmada, Arizona Eyalet Üniversitesi’nde moleküler virolog olan Arvind Varsani, belirli bir virüs sınıfını keşfetmek için prestijli bir uluslararası ekibe katılıyor ve viral evrimin karmaşıklıklarını ortaya çıkaran genetik parçaları ortaya çıkarıyor.

Yeni çalışma, dairesel Rep kodlayan tek sarmallı (CRESS) DNA virüslerinin evrimsel dinamiklerini inceliyor. Bulgular, yaşamın üç hücresel alanını da enfekte eden bu geniş tek sarmallı DNA virüsleri sınıfının, genetik bileşenlerini, tek bir atasal olaya kadar izlenemeyen karmaşık evrimsel süreçler yoluyla elde ettiğini göstermektedir. Daha ziyade, virüsler, bakteriyel, arkeal ve ökaryotik hücrelerin yanı sıra plazmidler olarak bilinen dairesel parazitik replikonlar ve transpozonlar gibi diğer hareketli genetik elementler de dahil olmak üzere birçok kaynaktan genetik materyali kendine mal eden takıntılı borçlulardır.

CRESS DNA virüsleri gibi bir grup hareketli element, tek bir ortak evrimsel ata veya atasal gruptan daha fazla ortaya çıktığında, polifiletik olarak bilinirler. Bu fenomen viral dünyada yaygındır ve araştırmacılar için hem zorluklar hem de fırsatlar sunar, çünkü bu geniş alanın tanımları, taksonomileri ve evrimsel yörüngeleri güçlü yeni tekniklerin yardımıyla yeniden gözden geçirilir.

Farklı virüsler ve hücre kaynaklı genetik parçacıklar arasında genetik bilginin rastgele paylaşımının daha iyi anlaşılması, bir gün, bazıları insan refahı ve mahsul verimi üzerinde yıkıcı etkileri olan bu parazit varlıkları kontrol etme çabalarını iyileştirebilir.

Bu tür keşifler aynı zamanda dünyanın en eski yaşamının kökenlerine yeni bir ışık tutma ve hücre temelli yaşamın gezegenin şaşırtıcı virüs dizisiyle (virom olarak adlandırılır) nasıl bir arada var olduğu sorusunu çözme potansiyeline sahiptir.

Varsani, “Son on yılda, metagenomik yaklaşımlar kullanarak çeşitli ekosistemlerde virüsler keşfediyoruz ve sonuç olarak CRESS DNA virüs veritabanlarını dolduruyoruz” diyor. “Bu, CRESS DNA virüsleri için küresel bir analizin yolunu açtı ve bu ve diğer ilgili virüslerin kökeni hakkında fikir verdi.”

Varsani, Evrim Mekanizmaları için Biyotasarım Merkezi, Temel ve Uygulamalı Mikrobiyomik Merkezi’nin yanı sıra ASU’nun Yaşam Bilimleri Okulu’nda araştırmacıdır.

Başlıca virüs sınıfı karmaşık kökenleri ortaya koyuyor | Bilim Günlüğü (sciencedaily.com): Büyük virüs sınıfı karmaşık kökenleri ortaya koyuyor..

Mikroplar, tek hücreli atalarımızın viral DNA’yı kendi genetik kodlarına nasıl karıştırdıklarına ışık tutuyor. Çalışma, tatlı su ortamlarında bulunan tek hücreli bir parazit olan Amoebidium adlı bir mikroba odaklandı. Queen Mary’nin Biyolojik ve Davranış Bilimleri Okulu’nda Kıdemli Öğretim Görevlisi olan Dr. Alex de Mendoza Soler liderliğindeki araştırmacılar, Amoebidium’un genomunu analiz ederek, bilimin bildiği en büyük virüslerden bazıları olan dev virüslerden kaynaklanan şaşırtıcı bir genetik materyal bolluğu buldular.

Bu viral diziler, genellikle genleri susturan kimyasal bir etiket olan yoğun bir şekilde metillendi.

“Bu, Amoebidium’un DNA’sının içinde saklanan Truva atlarını bulmak gibi bir şey,” diye açıklıyor Dr. de Mendoza Soler.

“Bu viral eklemeler potansiyel olarak zararlıdır, ancak Amoebidium onları kimyasal olarak susturarak kontrol altında tutuyor gibi görünüyor.”

Araştırmacılar daha sonra bu fenomenin ne kadar yaygın olabileceğini araştırdılar. Birkaç Amoebidium izolatının genomlarını karşılaştırdılar ve viral içerikte önemli farklılıklar buldular.

Bu, viral entegrasyon ve susturma sürecinin devam ettiğini ve dinamik olduğunu göstermektedir.

Dr. de Mendoza Soler, “Bu bulgular, virüsler ve konakçıları arasındaki ilişkiyi anlamamıza meydan okuyor” diyor.

“Geleneksel olarak, virüsler istilacı olarak görülür, ancak bu çalışma daha karmaşık bir hikaye önermektedir. Viral eklemeler, onlara yeni genler sağlayarak karmaşık organizmaların evriminde rol oynamış olabilir. Ve buna, bu davetsiz misafirlerin DNA’sının kimyasal olarak evcilleştirilmesi izin veriyor.”

Ayrıca, Amoebidium’daki bulgular, kendi genomlarımızın virüslerle nasıl etkileşime girdiğine dair ilgi çekici paralellikler sunuyor. Amoebidium’a benzer şekilde, insanlar ve diğer memeliler, DNA’larına entegre edilmiş Endojen Retrovirüsler adı verilen eski virüs kalıntılarına sahiptir. Bu kalıntıların daha önce aktif olmayan “çöp DNA” olduğu düşünülürken, bazıları şimdi faydalı olabilir. Bununla birlikte, Amoebidium’da bulunan dev virüslerin aksine, Endojen Retrovirüsler çok daha küçüktür ve insan genomu önemli ölçüde daha büyüktür. Gelecekteki araştırmalar, virüsler ve karmaşık yaşam formları arasındaki karmaşık etkileşimi anlamak için bu benzerlikleri ve farklılıkları keşfedebilir.

Antik mikroplar, karmaşık yaşamın nasıl evrimleştiğine dair ipuçları sunuyor | Bilim Günlüğü (sciencedaily.com): Eski mikroplar, karmaşık yaşamın nasıl evrimleştiğine dair ipuçları sunuyor.

Evrim, organizmaların zaman içinde kademeli gelişimidir ve inkar edilemez bir şekilde bilim tarihinin en güçlü hikayeleri arasındadır. Sadece yaşamın nasıl çeşitlendiğini ve hayatta kalmak için unsurları mümkün olan en iyi şekilde seçerek Dünya’daki habitatlara nasıl adaptasyonlar yaptığını anlatır. Evrim teorisinin babası Charles Darwin, türlerin, çevrelerine en iyi şekilde adapte olmuş bireylerin hayatta kalması ve üremesi yoluyla nesiller boyunca evrimleştiğini öne sürdü.

Bu evrim hikayesi, tüm canlıların DNA’sında yazılıdır ve son derece karmaşık bir hayatta kalma ve adaptasyon dokusunu ortaya çıkarır. En küçük mikroptan devasa mavi balinaya kadar Dünyamızı dolduran her tür, evrimin muazzam gücünü yansıtır.

Evrimin eylemdeki uygunluğu, bakterilerin antibiyotiklere karşı nasıl direnç geliştirdiğine tanık olur. Doğal seçilim yoluyla, hayatta kalan bakteriler, antibiyotik tedavisi sonrası, dirençli özelliği bir sonraki nesillere aktardı ve bu nedenle bir grup “süper böcek” ortaya çıktı. Bu fenomen, küresel sağlık sorunlarının etkili bir şekilde ele alınması için evrimi anlamanın ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.

Bu büyük hikayedeki bir başka büyüleyici bölüm de insan evrimidir. Fosil kayıtları ve genetik araştırmalar, büyük maymunlarla ortak atalarımızı belirledi ve bizi ayıran fiziksel ve davranışsal bileşenleri özetledi. Lucy gibi eski homininlerin keşfi, Denisovalıların son keşfinden bahsetmiyorum bile, evrimsel geçmişimize ilginç bakışlar sunuyor.

Günümüz bilimi, konuyla dinamik hale gelebileceğimiz etkileşimli evrim ağaçları ve sanal kazılarla canlanıyor. Onlar sadece ders öğretmenleri değil, aynı zamanda bu gezegendeki tüm yaşam için iç içe geçmiş ilişkiler için ilham veriyorlar.

Kısacası evrim, yaşamla ilgili çok güçlü bir dayanıklılık ve adaptasyon hikayesidir. Evrim destanı aracılığıyla geçmişimizi, bugünümüzü anlıyor ve geleceğe hazırlanıyoruz. Dolayısıyla bu zaman yolculuğu, Dünya’daki yaşamın inanılmaz hikayesini ortaya koyuyor ve bizi doğal dünyanın büyük çeşitliliğine ve karmaşıklığına hayret etmeye teşvik ediyor.

Evrim, Doğal Seçilim, Charles Darwin, İnsan Evrimi, Evrimsel Biyoloji | Statik ve Akış (medium.com): Yaşam Yolculuğu: Evrimi Anlamak